Het kan wél!… Complexe zorgvragen bij VWS

Complexe zorgvragen bij VWS

We zitten nog midden in de coronacrisis met alle aandacht die daarvoor nodig is. Dat is bepaald geen ‘business as usual’. Veel mensen hebben – soms al heel lang – wat anders aan hun hoofd. Zij zijn op zoek naar passende zorg voor zichzelf, hun kind of naaste. Soms melden zij, of hun zorgverlener, zich bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, of persoonlijk bij ons. Ook dat is voor hen geen ‘business as usual’. Daarover gaat dit boek.

Lees hier het boek complexe zorgvragen bij VWS

We mogen trots zijn op het Nederlandse zorgstelsel. In het algemeen is de toegankelijkheid en kwaliteit van hoog niveau: van jong tot oud, van eenvoudige tot complexe zorg. Maar niet iedereen ervaart dat zo. Het ministerie van VWS kreeg de afgelopen jaren honderden complexe zorgvragen van individuele burgers die op zoek naar passende zorg voor hun kind, ouder of naaste. Daar zijn ze vaak al lang mee bezig en ze hebben het gevoel gekregen door gemeenten, zorgverzekeraars of zorgkantoren van het kastje naar de muur te worden gestuurd. Soms is het de zorgverleners niet duidelijk wat er nodig is en soms is er geen passende zorg beschikbaar.

In dit boek hebben we voorbeelden van zulke complexe zorgvragen gebundeld. Die vragen kunnen overal over gaan. Ouders die zien dat het niet goed gaat met hun kind, kinderen die zien dat het niet goed gaat met hun ouders. De vragen hebben te maken met alle vormen van zorg in ons land, van jeugdhulp tot palliatieve zorg.

Eigenlijk zijn die ‘complexe’ vragen van de burgers vaak betrekkelijk eenvoudig: een plek om te wonen en iemand die naar je omkijkt, een passende rolstoel, een snelle intake, fysiotherapie thuis. De zorgvraag kan toch complex worden, omdat er meer dan één instantie die zorg moet toekennen of leveren. En waar moet je dan zijn?

Deze vragen komen op allerlei manieren bij het ministerie: via sociale media, Kamerleden, mails aan ons, et cetera. Wij hebben besloten de ondersteuning van deze burgers door het ministerie te versterken. VWS hee” nu een team van medewerkers dat burgers met zulke zorgvragen verder probeert te helpen. Ook werkt VWS samen met het Meldpunt Het Juiste Loket van de organisaties Ieder(in) en Per Saldo om de mensen op weg te helpen naar de verantwoordelijke instanties: gemeenten, zorgverzekeraars of zorgkantoren. Zij zijn verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen van de zorg. Maar dat lukt niet altijd. Eén telefoontje van een VWS-medewerker met de vraag om (nog eens) te kijken naar een vraag om hulp kan al helpen. Soms geven onze medewerkers uitleg over de bedoeling van de wetgeving en is dat genoeg. In enkele gevallen haalt VWS partijen bij elkaar om samen een oplossing af te spreken. Vaak werkt dat.

Het kan wél! Complexe zorgvragen bij VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Wat onze medewerkers niet doen, is mensen die zich bij VWS melden met voorrang aan passende zorg of ondersteuning helpen. VWS denkt, via de lijnen van het zorgstelsel, actief mee met de melder door bijvoorbeeld te kijken of de juiste instanties zijn betrokken, of door samen met de verantwoordelijke instanties te kijken naar oplossingen voor dit soort complexe vragen. “Het kan wél”, zeggen we dan. Ook om te zorgen dat burgers die in een vergelijkbare situatie terechtkomen, gelijk goed worden geholpen. De interviews en beschrijvingen van enkele casussen in dit boekje laten dat zien. Ze illustreren de soms moeizame zoektocht naar passende zorg. Aan goede wil ontbreekt het meestal niet bij de betrokkenen, maar het komt voor dat er onnodige, ook wel zelfopgelegde beperkingen zijn om een oplossing te vinden. En dat wil in de praktijk wel eens tot een conflict leiden. De interviews laten zien dat er in de praktijk vaak meer kan en mag dan gedacht.

Deze casuïstiek leert ons ook veel over de werking van de zorgstelsels in de praktijk. Soms moet er iets gebeuren aan de manier waarop de wetten worden uitgevoerd. Een voorbeeld is de oprichting van teams complexe casuïstiek bij zorgkantoren of gemeenten, het beter benutten van de mogelijkheid om een maatwerktarief in de zorg vast te stellen, of ‘gewoon’ het goede gesprek kunnen voeren met de burger, patiënt of cliënt.

De casuïstiek kan ook aanleiding geven tot het wijzigen van beleid of wetgeving. Zo besloten wij tot de uitbreiding van capaciteit voor mensen met een verstandelijke beperking en een autistische stoornis. Ook hebben we regelgeving aangepast, zodat palliatieve zorg thuis of de toegang tot geestelijke gezondheidszorg makkelijker wordt.

De interviews en casussen in dit boekje laten zien waar mensen in de praktijk van onze zorgstelsels tegenaan kunnen lopen en welke oplossingen worden gevonden. VWS staat individuele burgers bij, ook al is het ministerie niet zelf verantwoordelijk voor de uitvoering van een wet. En het is belangrijk dat ook VWS leert van de praktijk: om beter beleid en betere wetgeving te maken. Aan het eind van dit boekje laten we zien welke lessen ons ministerie heeft geleerd. We willen goed luisteren naar en leren van de praktijk. Zo kunnen we merkbaar betere zorg realiseren. Merkbaar beter, laat ons horen of dit lukt.

September 2020,
Hugo de Jonge, Tamara van Ark, Paul Blokhuis